شیخ فریدالدین عطار نیشابوری در سال ۵۴۰هجری در کدکن یکی از روستاهای نیشابور به دنیا امد .
وی همانند پدرش به عطاری و طبابت اشتغال داشت . و هر روز عده ای زیادی برای مداوا به او مراجعه می کردند . اما در اثر یک اتفاق در سالهای میانی عمرش عارفی حقیقت بین شد . یک روز در دکان عطاری به داد و ستد مشغول بود . که درویشی به در دکان امد و از او چیزی خواست .
عطار به او توجهی نکرد درویش ناراحت شد و به او گفت . ای مرد تو چگونه می میری ؟؟ عطار در پاسخ گفت .؟/ تو چگونه میمیری؟؟ درویش کاسه ای چوبی در دست داشت . ان را زیر سرش گذاشت . و جان داد . مرگ درویش چنان تاثیری در عطار گذاشت. که او دکان و کس و کار را رها
کرد . و به عرفان روی اورد . و پای در سیر وسلوک گذاشت. عطار اثار بسیاری در نظم و نثر دارد که دیوان او مشتمل بر شش هزار بیت است . (( منطق الطیر)) که مشهورترین مثنوی فارسی است
. و ۴۶۰۰ بیت دارد . این اثر شرح حال ۳۰ مرغ است که در جستجوی سیمرغ است . و در واقع مراحل هفت گانه سیر و سلوک را نشان می دهد . الهی نامه . مصیبت نامه. مختارنامه. تذکر
الاولیا. دیگر اثار او را تشکیل می دهد . عطار یکی از شاعران بزرگ زبان فارسی است . که
به درجه کمال و معرفت رسید . وی در نجوم و حکمت . طب و گیاه شناسی مهارت داشت . و همچنین در فهم اشعار و احادیث عربی استاد بود . زمان مرگ عطار به درستی معلوم نیست . اما می
گویند از کسانی بود که اسیر وحشی مغول گردید

گویند وقتی عطار اسیر شد . یکی از دوستانش نزد سرباز مغول امد . و گفت. این پیر مرد را به من بفروش تا هزار درهم به تو بدهم . سرباز مغول فکری مرد . که حتما ارزش این پیرممرد بیشتر از
این است . پس او را نفروخت . ساعتی بعد یکی دیگر از دوستان عطار که وضع مالی خوبی بر خوردار نبود . پیشنهاد کرد که یک کیسه کاه . در مقابل فروش پیرمرد بدهد . شیخ عطار به سرباز
گفت:: ای مردک مرا به همین قیمت بفروش که ارزش بیشتر از این ندارد. سرباز مغول که بسیار طماع بود . که می خواست اورا بیشتر بفروشد . عصبانی شد و گفت. حالا که چنین است. می کشمت
. و سر عطار را از تنش جدا مرد
ای هجر تو وصل جاودانی                      اندوه تو عیش و شادمانی
در عشق تو نیم ذره حسرت                     خوشتر ز وصال جاودانی

بنام خدا
شاعر شعر می سراید، حال چه غزل چه قصیده چه مثنوی و چه دوبیتی یا رباعی ویاهر قالب دیگر.در شعر آزاد هم چه سپید و.......شعر می گوید.یا ممکن است که داستانی را بصورت شعر ویا نیمی شعر نیمی نثرویا بصورت آزاد ارائه دهد.بهر حال امروزه دیگر کمتر کسی پیدا می شود که مثنوی بگوید ،ولی همچنان شعر های سعدی و حافظ،خیام
مولانا، عطار،فردوسی و.......برای مخاطبان و جامعه جذابیت دارد.
وبگفته استاد عبدالعلی دست غیب حافظ ماندنی تر است زیرا که مفاهیم عاطفی و درونی شعر حافظ فشرده تر از سعدی است که در اصطلاح ایجاز (reduction) گویند .یعنی حافظ، فردوسی با لفظ اندک و معنی بسیار سخن گفته اند .اگر چه این شاعران بزرگ در همه ی بابهاهمه ی
حرف ها را زدندو تمام.
اما هنوز هم کسانی هستند که غزلهای خوبی سروده اند و به یادگار مانده است.شعر باید حس خوابیده خواننده و مخاطب را بیدار کند،شعر در ذهن شاعر است و تصویر خود آگاهی اوست .اما وقتی روی کاغذ می آید دیگر به خوانندگان مربوط می شود.گاهی شعر رقابت و نوعی گلاویزی ایجاد میکند.گاهی شاعران درد زیستن را، دلبستگی هایشان ،اصطراب هایشان را در حجم و رقص کلمات و شبیه هاو تصاویر ذهنی اشان
(abstraction) شکل داده و در هم می آمیزند.گروهی از جوانان به شعر علاقه فراوان داشته و حتی اعتقاد دارند که شعر پس از نیما ، اخوان ،
سهراب ،شاملو باید با سبکی جدیدتر ارائه شود. بعضی ها ساختار شکنی میکنند ،گروهی فرم شکنی میکنند و کلمات وحتی حروف و تکرار یک حرف را بصورت پلکانی وبا مضمونی جدیدتر ارائه میدهند.اصلا نمی شود پیش گویی کردقوه تخیل در شعر بسیار مهم است.عنصر حس آمیزی،چشم خرد بین شاعر،زندگی درویشی او و دید عرفانیش ، انزواهایش صلح و سازش او باهستی و گاهی عدم آشتی او با زندگی-
شاعران را طوری وسوسه می کند که در شعر پست مدرن خواننده را بین زمین و آسمان معلق میکند . شاید شعر برای گروهی ملعبه ای باشد
که چه بصورت داستان و طنز و شوخی وچه شعر های با وزن و بی وزن ، امامهم این است که شاعران و نویسندگان با مطالعه زیاد با محیط جدید آشنا شوند و یاد بگیرند همانطور که نیما با ادبیات فرانسه آشنا شد تا توانست تجددی در شعر فارسی بوجود آورد تا احمد شاملو.............
و نکته مهم این است که شعر باید اینجایی باشد طوری که خواننده حس کند مربوط به همین جاست.

فروردین:25
روز بزرگداشت عطار نیشابور
دکتر شفیعی کدکنی می‌گوید اطلاع دقیقی از زندگی عطار در دست نیست (مقدمه منطق الطیر) و زندگی او پر از ابهام و رمز و ایهام است
به نحوی که نه تولدش را می‌دانیم چه زمانی است و نه مرگش، اما وی در مقدمه مختارنامه و به نقل از کتاب شرح حال عطار استاد فروزانفر تولدش را 540 هجری قمری نوشته و آورده است که زادگاه عطار در کدکن نیشابور بوده است که هم اینک از جزء بخش تربت حیدریه به شمار می‌رود.
عطار در میان سه شاعر برجسته تصوف ایرانی، مولوی، سنایی و عطار،کسی است که با هیچ درباری و بارگاهی رابطه نداشته است.
برخلاف سنایی که مقدار زیادی از عمرش را به مداحی گذرانده است و برخلاف مولوی که به هر حال مورد توجه درباریان عصر خود بوده است ، عطار به تحقیق مدح کسی را نگفته است.
از سوی دیگر به اعتقاد برخی از مولوی شناسان‌،همانند دکتر عبدالکریم سروش، آثار عطار از جمله منابع مهم در تدوین مثنوی مولوی بوده است ومولوی هم در جایی از دیوان کبیر به این نکته اشاره کرده که:
هفت شهر عشق را عطار گشت
ما هنوز اندر خم یک کوچه ایم
مختار نامه، مصیبت نامه، الهی نامه،اسرار نامه،منطق الطیر، دیوان غزلیات و قصاید و تدکره الاولیاء.
تا پیش از کار دکتر شفیعی کدکنی بر روی آثار عطار، اسرار نامه با ویرایش و حواشی دکتر صادق گوهرین انتشار یافته است، الهی نامه را اول هلموت ریتردر استانبول چاپ کرد و پس از او فواد روحانی تصحیح دیگری از آن عرضه کرد. مختار نامه را هم دکتر شفیعی کدکنی سالیان قبل تصحیح و چاپ کرده بود.مصیبت نامه را دکتر عبدالله نورانی وصال تصححیح و انتشار داد.
از منطق الطیر دو نشر دیگر در دست داریم که اولی را دکتر صادق گوهرین ودومی ‌را دکتر محمد جواد مشکور تصحیح وانتشار دادند.از غزلیات عطار هم دوویرایش در دست است، ‌اول تصحیح دکتر سعید نفیسی و دوم دکتر تقی تفضلی.
شاخص‌ترین تصحیح تذکره الاولیای عطار هم تا به امروز تصحیحی است که دکتر محمد استعلامی ‌انجام داده و تا کنون 16 بار از سوی انتشارات زوار به بازار کتاب عرضه شده است.
درباره عطار چند کتاب مهم نوشته شده است که مهمترین آنها ، دریای جان از هلموت ریتر، شرح احوال عطار از دکتر فروزانفر، زبور پارسی از دکتر شفیعی کدکنی و کتابی درباره عطار از دکتر زرین‌کوب.
برابر برخی از تذکره‌ها که به گفته دکتر شفیعی کدکنی چندان قابل استناد نیست و دکتر محمد استعلامی‌هم در مقدمه خود بر کتاب تذکره الاولیاء‌به این گونه روایت‌ها از زندگی عطار تشکیک‌های جدی وارد ساخته است، مرگ عطار بر اثر حمله سربازان مغول به نیشابور در 618 قمری رخ داده‌است و وی به دست یکی از سربازان مغول کشته شد.
بار دگر شور آورید این پیر درد آشام را
بار دگر شور آورید این پیر درد آشام را صد جام برهم نوش کرد از خون دل پر جام ما
چون راست کاندر کار شد وز کعبه در خمارشد در کفر خود دین دار شد بیزار شد ز اسلام ما
پس گفت تاکی زین هوس ماییم و درد یک نفس دایم یکی گوییم وبس تا شد دو عالم رام ما
بس کم زنی استاد شد بی خانه و بنیاد شد از نام و ننگ آزاد شد نیک است این بدنام را
پس شد چون مردان مرد او وز هر دو عالم فرد او وز درد درد درد او شد مست هفت اندام ما
دل گشت چون دلداده‌ای جان شد ز کار افتاده‌ای تا ریخت پر هر باده‌ای از جام دل در جام ما
جان را چون آن می نوش شد از بی‌خودی بیهوش شد عقل از جهان خاموش شد و از دل برفت آرام ما
عطار در دیر مغان خون می‌کشید اندر نهان فریاد برخاست از جهان کای رند درد آشام ما

 25فروردین‌ماه روز بزرگداشت عطار نیشابوری شاعر و عارف معروف قرن هفنم هجری نام گرفته است.
با توجه به اهمیت اندیشه های عرفانی عطار در شکل‌دهی به عرفان اسلامی و مقام والایی که وی در غزل و شعر پارسی دارد و همچنین گمنامی نسبی او در مقایسه با قله های دیگر شعر ایرانی و عرفان اسلامی نکاتی در باب این چهره ماندگار، اعجاب‌برانگیز و تأثیرگذار در تاریخ تفکر ایرانی – اسلامی اشاره می‌شوند.

نیوتن می‌گوید بر شاخ غولان اندیشه ایستاده است و اگر این غولان نبودند وی مجالی برای رسیدن به دستاوردهای علمی خویش نداشت.

این نکته در باب بزرگان اندیشه ایرانی – اسلامی چون مولوی، سعدی، حافظ، ملاصدرا و خواجه نصیرالدین طوسی هم صدق می کند. افرادی چون فارابی، غزالی، رودکی، فردوسی و
” به صورت خاص در حوزه عرفان ایرانی – اسلامی اگر افرادی چون سنایی و بخصوص عطار نبودند امکان آنکه بزرگی چون مولوی فرصت بروز و نمود پیدا کند اندک بود. “
ابن سینا بودند که باعث شدند چنین بزرگانی در تمدن ما برویند و معارفی را از اندیشه های خود متأثر کنند.

به صورت خاص در حوزه عرفان ایرانی – اسلامی اگر افرادی چون سنایی و بخصوص عطار نبودند امکان آنکه بزرگی چون مولوی فرصت بروز و نمود پیدا کند اندک بود.

ما بسی از مولوی یاد می‌کنیم، اشعار او را می‌خوانیم و شاهدیم که اندیشه و اشعار وی حتی در مغرب زمین مورد توجه قرار گرفته‌اند، اما هم برای فهم اندیشه‌های ژرف و غنی مولوی و هم برای پی بردن به سیر تکامل این اندیشه‌ها، احاطه به افکار افرادی چون عطار ضروی است، چرا که رگه‌های بسیاری از این افکار در اندیشه‌ها و اشعار فردی مانند عطار موجودند.

اگر معارف فرهنگ ایرانی – اسلامی سه ضلع داشته باشند یکی فقه، دیگری فلسفه و در آخر عرفان است. طرفه و عجب آنکه این سه ضلع در طول تاریخ علاوه بر نسبتهایی که با یکدیگر برقرار می کردند در پاره‌ای مواقع تعارض هم داشتند.

چه عارفان و چه فلاسفه اختلاف نظرهایی را با فقها داشته‌اند و چه خود عارفان و فلاسفه همیشه رویکرد و منظر واحدی را اتخاذ نمی کرده‌اند و یکدیگر را بر نمی‌تافتند.

در این میان اگر حتی افرادی چون مولوی با وجود مخالفتهایی که با فلسفه داشته‌اند خود فلسفه‌ورزی نموده‌اند، عطار نماد و نمود کاملی از جریان عرفانی در تمدن و فرهنگ ایرانی – اسلامی است.

شناخت یکی از سه ضلع فرهنگ ایرانی یعنی عرفان بدون تضلع و تسلط به اندیشه
” زبان پارسی اگر زبان دوم علمی جهان اسلام است زبان اول عرفان اسلامی است. این نکته‌ای است که حتی مورد تأیید عرب‌زبانان نیز واقع شده است. “
های عطار ممکن نیست. از سوی دیگر او چهره‌ای است که عرفان چند سده اول جهان اسلام و جهان ایرانی را از عرفان چند سده متأخر آن جدا می‌کند و از این لحاظ پل میان این دو قسم عرفان به حساب می آید. این نکته نیز اهمیت وی را در عنوان چهره برجسته عرفان اسلامی بیش از پیش نشان می‌دهد.

ارتباط میان این دو چنان نزدیک است که پاره‌ای از زبان‌شناسان را بدان سمت سوق داده است که تصریح کنند زبان پارسی در اساس خود مستعد ترویج شعر و بخصوص شعر عرفانی است.

در این میان نقش عطار نه تنها به عنوان ترویج دهنده عرفان اسلامی و آشنایی دادن مخاطبان با قله های این جریان چون حلاج، ابراهیم ادهم و ابوسعید ابوالخیر برجسته است که در ترویج زبان غنی و ژرف پارسی نیز نقشی مهم بازی می‌کند.

پاره‌ای از زبان‌شناسان به‌درستی تصریح کرده‌اند که راهی برای غنی کردن زبان جز وجود نخبگانی که در عرصه‌های گوناگون به تفکر و تأمل می‌پردازند وجود ندارد و به جهت نسبت نزدیک فکر و زبان هر تحولی در عرصه فکر تأثیر خود را به‌وفور بر زبان می گذارد. نقش عطار در پیشبرد تفکر عرفانی از این جنبه نیز قابل توجیه است .

او نه تنها تفکری را به یکی از مراحل مهم خود رسانده که امکانات زبانی جدیدی نیز برای انتقال مفاهیم عرفانی ارائه کرده است.

کجا بودم کجا رفتم کجایم من نمیدانم

به تاریکی در افتادم ره روشن نمیدانم

ندارم من در این حسرت به شرح حال خود حاجت

که او داند که من چونم اگر چه من نمیدانم

در آن خرمن که جان من در آنجا خوشه می چیند

همه عالم و ما فیها به نیم ارزن نمیدانم